کاخ دروازه ملل
مقدمه
کاخ دروازه ملل ، در شرق پله های ورودی تخت جمشید قرار دارد که « دروازه همه ملل» نام گذاری شده است زيرا نمايندگان همه اقوام تابع كشور ايران ، ابتدا به آن وارد میشده و سپس به سوی كاخهای دیگر میرفتند. اين بنا مشتمل است بر تالاری با ديوارهای خشتی بزرگ، سه درگاه عظيم و چهار ستون بلند كه سقف را نگه میداشته اند.
تاریخچه کاخ دروازه ملل
معماری دروازه ملل متعلق به زمان خشایارشاه است. البته برخی محققان بر این باور هستند از آنجایی که این بنا زمان داریوش ساخته شده، طراحی این قسمت نیز مربوط به این دوره است. اما شواهد محکمتری وجود دارد که اثبات میکند ایده اصلی ساخت دروازه ملل یا دروازه ملتها متعلق به خشایارشاه بوده است.
وجه تسمیه کاخ دروازه ملل تخت جمشید
این کاخ دروازه ملل نامگذاری شده است. نام این کاخ برگرفته از قانون ورود به تخت جمشید است؛ به این ترتیب که نمایندگان همه اقوام تابع کشور ایران ابتدا وارد اين دروازه می شدند و بعد به سمت کاخهای مهمانی میرفتند. بر روی این کاخ نامهای کاخ انتظار، کاخ دالان انتظار یا کاخ خشایارشا نیز گذاشتهاند.
در منابع انگلیسی این بنا را (Gate of All Nations) یا ( The Gate of All Countries) مینامند.
معماری کاخ دروازه ملل
کاخ دروازه ملل، ۶۱۲/۵ مترمربع وسعت دارد و هر ضلع، ۲۴/۷۵ متر است. ارتفاع سقف آن ۱۸ متر است و تیغه کنگرهها نیز نزدیک به ۳۳ متر از سطح دشت بالاتر می باشد.
همچنین، ستونهای این کاخ بیشتر از ۵ متر ارتفاع دارند، که دو تای آنها تا سال ۱۹۶۵ میلادی پابرجا بوده و ستون دیگر را هم با خردهریزهها و شکستههای دو ستون دیگر بازسازی کردهاند.
ستونها از چند قسمت درست شدهاند ؛ زیر ستونی به صورت زنگوله ، با شیارهای عمودی که اصطلاحا «قاشقی» و سنگ چرخ روی آن «شالی ستون» نام دارد؛ سپس، قلمه ستون است که به صورت استوانهای شیاردار و رفیع بر فراز شالی قرار دارد.
تعداد شیارهای استوانه ۴۸ عدد است. بر بالای آن نیز گل ستون قرار دارد که از چند قسمت تشکیل شده و به نقش برگها، غنچههای دوازده پر، گل نیلوفر آبی و برگهای طوماری و پیچکی نخل آراسته است.
در آستانه ستون، سر ستون قرار دارد که به شکل دو گاو زانو زده پشت به پشت، با گل و برگ تزیین شده است. در گذشته، بالای سر ستون، میان سر و گردن گاوهای پشت به پشت، سر یک شاهتیر قرار داشته و هر یک از این شاهتیرها به نوبه خود تیرهای کوچکتری را حمل میکرده اند و در نهایت، سقف روی آنها قرار داشت.
کاخ دروازه ملل دارای سه درگاه است؛ این درگاهها هر کدام ۱۰ متر ارتفاع و ۳/۸۲ متر پهنا دارند، اما درگاه جنوبی ارتفاع بیشتری داشته و بر خلاف آنها، ساده و بینقش بوده است. در دو طرف درگاه غربی، دو گاو نر بسیار عظیم جرزهای درگاه را بر پشت خود نگه داشتهاند. روی این دو گاو نر به سمت غرب و بازدیدکنندههای تازه وارد باز شده است و پاهای جلوییشان بر سکوهایی به ارتفاع ۵/۱ متر از کف درگاه قرار دارد.
مشاهده و خرید پازل سه بعدی کاخ دروازه ملل از اینجا ، تولید موسسه فرهنگ و تمدن
تزیینات کاخ دروازه ملل
در قسمت درونی دروازه ملل، یعنی در بخش داخلی جرزها، کتیبههایی به چشم میخورد که به سه زبان فارسی باستان، عیلامی و بابلی نوشته شده است. مضمون هر سه کتیبه عینا یکسان بوده است. ستایش اهورامزدا، معرفی خشایارشاه و خاندان او، ثبت ساخت و تکمیل کاخ دروازه ملل، موضوع کتیبهها را تشکیل میدهد.
کتیبه میانی به زبان فارسی باستان است، کتیبه رو به دشت به زبان عیلامی و کتیبه سوم که مشرف به تالار است، به زبان بابلی یا آکدی نوشته شده است.
من (هستم) خشایارشا، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه کشورهایی که مردم گوناگون دارند، شاه این جهان فراخ و دور، پسر داریوش شاه هخامنشی.
گوید خشایارشا شاه: این بارگاه همه ملل (دوورثیم ویسه دهیوم) را من به توفیق اهورامزدا ساختم. بسا ساختمانهای خوب دیگر در این پارسه (تخت جمشید) کرده آمد، که من برآوردم و پدرم بر پا کرد. هر آن بنایی که زیبا مینماید، همه را به تأیید اهورامزدا، ما ساختیم. گوید خشایارشا شاه: اهورامزدا مرا بپایاد! و کشورم را و هر چه بر دست من ساخته آمده و هر چه بر دست پدرم بر پا گشته، اینها را نیز اهورامزدا بپایاد!
ویژگی ها و عجایب کاخ دروازه ملل
دروازه ملل، سه درگاه یا ورودی اصلی دارد. ورودی شرقی و غربی با سازههای مرتفعی به شکل گاوهای بزرگ و بالدار با سر انسان طراحی شدهاند.
از زمان آشوریان استفاده از نماد گاو برای معماری سر ستونها رواج داشت، اما بر خلاف آنان که اغلب گاوها را با اشکالی عجیب و دور از واقعیت طراحی میکردند، هخامنشیان شکل بدنی گاو را بر اساس واقعیت تراشیده و تنها ریشی بلند و مستطیل شکل به آن اضافه کردهاند. برخلاف دو ورودی شرقی و غربی، درگاه جنوبی طراحی سادهای دارد و نقش و نگار جالب توجهی در آن دیده نمیشود.
سایر مشخصات
تختجمشید یا پرسپولیس، در ۴ آبان ماه ۱۳۵۸ با شماره ۱۱۴ در فهرست میراث جهانی که در شهر قاهره مصر برگزار شد به ثبت جهانی رسید. پیش از آن نیز تختجمشید در ۲۴شهریور ۱۳۱۰ به ثبت آثار ملی در آمده بود.
تخریب ها و مرمت های کاخ دروازه ملل
در سال 1344 شمسی گروه تعميراتي تخت جمشيد به سرپرستي ژوزپه تيليا و همسر دانشمندش آن بريت تيليا، از بازمانده های اين دو ستون، يك ستون كامل بر پا كردند و شكل تالار را كامل تر ساختند.
گروه تعميراتی، بسياری از قسمتهای ديگر، مانند سكوی گرد ديوارها، درگاه ها و سردرها را تعمير كرده و بدين گونه خصايص و نمای اصلی بنای «دروازه همه ملل» را بهتر نمايان ساخته اند.
دروازه ملل از نگاه گردشگران و سیاحان
سفرنامه یا کتاب فیثاغورس (Pythagore)یکی از قدیمیترین منابع درباره تخت جمشید است. او (در فصل ۱۰۲ تا ۱۱۰ ترجمه فارسی) آن را شرح داده و آن را بنایی عظیم دانسته و گفته است صدها نفر در حال تکمیل آن هستند وقتی این بنا تکمیل شود بزرگترین بنای جهان خواهد بود. پ ولیپیوس مورخ یونانی سده سوم پیش از میلاد متذکر شدهاست که در زمان هخامنشیان آن کس که کاریزی حفر یا زمینی را آباد میکرد یا کاریز خشکی را بازسازی مینمود مالیات ۵ نسل بر او بخشوده میشد. در سیاحتنامه فیثاغورس به باغهای مصفا که با دولاب آبیاری میشده اشاره شده که داریوش و کوروش خود ساعتی را در آن به کشاورزی میپرداختهاست. او از اسبهای تربیت شده که آنها را پارس میخواندند یاد کردهاست.
در کتابهای مورخان دوران اسلامی از سده چهارم به بعد از بنای تخت جمشید به عنوان بنایی عظیم یاد شده و شگفتی حاصل از بزرگی بنا، سبب شد که تا مدتهای طولانی آن را به جمشید یا سلیمان نبی، که هر دو را یکی میپنداشتند، و بنّایان آن را دیو و اجنه منسوب نمایند و حتی نوشتهاند که دیوها مجسمه و تصویر شاهان خود را بر دیوارها کندهاند! در زمان مسعودی (سده چهارم هجری قمری) آن را مسجد سلیمان بن داوود مینامیدند، ولی مسعودی فکر میکرد که آنجا بنایی کهن بوده که بعدها همای، دختر بهمن پسر اسفندیار، آن را آتشکده کرده است.
دیلمیان تخت جمشید را ساخته اجداد خود میدانستند و عضدالدوله دیلمی در کاخی که به اسم فرزندش ابونصر در شیراز ساخت، تعدادی از در و درگاههای کاخ تچر (کاخ داریوش بزرگ) را به آنجا منتقل کرد و در آنجا نصب کرد. محمد بن محمود طوسی در سده ششم هجری قمری از استخر ( اصطخر) به عنوان دارالملک سلیمان یاد کرده و از مسجد سلیمان و نقوش و حجاریهای آن سخن به میان آورده و مانند اصطخری احداث این بنای سترگ را به دیوها و پریان نسبت دادهاست. در همان زمان، ابن بلخی این مکان را کاخ جمشید دانسته و ضمن توصیف آن، برخی ویژگیهای طبیِ موجود در مصالح بهکاررفته در آن را، که در بین مردم آن دوره شناختهشده بوده، برشمرده است. آنچه حمداللّه مستوفی در سده هشتم هجری قمری درباره تخت جمشید از نویسندگان پیش از خود نقل کرده، گویای استمرار عقاید پیشین در این باره است.
استان فارس
تخت جمشید در استان فارس و در ۵۷کیلومتری شیراز قرار دارد .
طرف شرقی این مجموعه کاخها بر روی کوه رحمت و سه طرف دیگر در درون جلگه مرودشت پیش رفته است . تخت جمشید بر روی صفّه یا سکوی سنگی که ارتفاع آن بین ۸ تا ۱۸ متر بالاتر از سطح جلگه مرودشت است، واقع شده است.
طول تخت جمشید برابر با طول آکروپولیس در آتن است، اما عرض آن چهار تا پنج برابر آکروپولیس است.
کتیبه داریوش بر دیوار جبهه جنوبی تخت جمشید، نشان میدهد که در این مکان هیچ بنایی از قبل وجود نداشته است. وسعت کامل کاخهای تخت جمشید ۱۲۵ هزار متر مربع است.
دیگر جاذبه های گردشگری شیراز
دروازه قرآن : دروازه قرآن شیراز یکی از 6 دروازه باقیمانده این شهر و یکی از آثار دیدنی شیراز به شمار میرود. دروازه قرآن از زمان آلبویه در همین مکان فعلی بارها ویران و تجدید بنا شده است.
آرامگاه خواجه حافظ شیرازی : شمس الدین محمد حافظ ملقب به خواجه حافظ شیرازی و مشهور به لسان الغیب از مشهورترین شعرای تاریخ ایران زمین است .
آرامگاه سعدی شیرازی : مشرف الدین مصلح بن عبدالله شیرازی شاعر و نویسنده بزرگ قرن هفتم هجری قمری متخلص به سعدی است. وی سعدینامه یا بوستان را به نظم درآورد و گلستان را تألیف کرد. علاوه بر اینها قصاید، غزلیات، قطعات، ترجیع بند، رباعیات و مقالات و قصاید عربی نیز دارد که همه را در کلیات وی جمع کردهاند.
ارگ کریم خان زند شیراز: ارگ کریم خان یا زندان کریم خان، قصر سلطنتی و اندرونی کریم خان زند، حاکم شیراز بوده است که به دستور وی ساخته شده است.
نارنجستان باغ قوام : نارنجستان قوام یا باغ قوام از عمارات دوره قاجاریه شیراز است. احداث این بنا توسط علی محمد خان قوام الملك شروع شده و توسط میرزا محمدرضا خان، نوه قوام الملك اول و پدربزرگ قوام تكمیل شده است.
باغ ارم : باغ ارم شیراز به طور مسلم از دوره سلجوقیان و در تمام دوره آل اینجو و آل مظفر و گوركانیان وجود داشته و با توجه به اینكه سیستم فئودالی به طور كامل بر جامعه آن دوره حاكم بوده بدون تردید بانیان و صاحبان باغ ارم كه باغی ارزشمند بوده، در آن زمان حكام وقت بودهاند.
سرای مشیر: سراى مشير که آن را سراى گلشن هم مىگويند از يادگارهاى مرحوم ميرزا ابوالحسن مشيرالملک است
موزه پارس : روبروی ارگ کریمخان باغی است که عمارت هشت ضلعی بسیار زیبایی را در خود جای داده است. این عمارت به نام کلاه فرنگی خوانده میشود و موزه ای زیبا در آن دایر است.
باغ عفیف آباد : باغ عفیف آباد که آن را باغ گلشن نیز می نامند به نظر آنوبانینی، یکی از قدیمی ترین و زیباترین باغ های شیراز است.
خانه زینت الملک: خانه زینتالملک یا زینتالملوک یکی از آثار به جای مانده از دوره قاجار است که ساخت آن توسط علی محمد خان قوام به اتمام رسیدهاست.
باغ جهان نما : یک باغ تاریخی است و فضای سبز بسیار زیبایی دارد.
باغ دلگشا : این باغ در نزدیکی آرامگاه سعدی واقع شده است. آب که از چشمه قنات آرامگاه سعدی جاری است این باغ را مشروب می سازد.
حمام وکیل : در دوره زندیه بهدست کریم خان زند ساخته شد.
بازار وکیل : این بازار از شاهکارهای معماری دوره زندیه است که هنوز پر جنب و جوش به حیات خود ادامه داده است.
آرامگاه خواجوی کرمانی : کمالالدین ابوالعطا محمود بن علی بن محمود، متخلص به خواجوی کرمانی، شاعر و عارف بزرگ و برجسته ایرانی سده هشتم است.
هفت تنان : تکیه هفت تنان که یکی دیگر از بناهای کریم خان زند می باشد؛ باغ مصفایی است که در شمال آرامگاه حافظ در دامنه کوه تخت ضرابی (کوه چهل مقام) قرار گرفته و علت نامگذاری این بنا به هفت تنان، وجود هفت قبر از هفت عارف در این باغ است که کریم خان زند روی هر کدام، سنگ بزرگ بدون کتیبه ای نصب کرده است.
مدرسه خان : مدرسه خان مدرسهای تاریخی است که توسط اللهوردی خان گرجی و پسرش امام قلی خان در شهر شیراز و همزمان با حکومت شاه عباس صفوی ساخته شده است.
بارگاه مطهر احمد بن موسی کاظم -شاه چراغ (ع) : آرامگاه حضرت سيد امير احمد(ع) ملقب به شاهچراغ و سيدالسادات الاعاظم، فرزند بزرگوار امام موسي كاظم(ع) و برادر بزرگ امام رضا (ع) است.
مسجد جامع عتیق : مسجد جامع عتیق (معروف به مسجد جمعه، مسجد جامع و مسجد آدینه)، از كهن ترین مساجد شیراز است.
مسجد نصیر الملک : مسجد نصیرالملک در مرکز شیراز و در محله گود عربان واقع گردیده است.
بارگاه مطهر علی ابن حمزه (ع) : آرامگاه علی بن حمزه بن موسی الکاظم یکی از بناهای تاریخی و مذهبی شهر شیراز میباشد. این آرامگاه متعلق به «شاه میرعلی بن حمزه بن موسی کاظم» می باشد.
مسجد وکیل : مسجد وکیل از آثار مشهور دوره کریم خان زند است که جزء هنرمندانه ترین بناهای تاریخی شیراز محسوب می شود.
بارگاه مطهر سید میر محمد (ع) : حضرت سید امیر محمدبن موسی(ع) معروف به "سید میر محمد عابد" از فرزندان حضرت امام موسی کاظم(ع) میباشد که در جوار حرم مطهر احمدبن موسی(ع) مدفون است.
بارگاه مطهر سید علاء الدین حسین (ع) : حسین بن موسی ملقب به سید علاء الدین حسین و معروف به حسین کوچک فرزند موسی کاظم برادر علی بن موسی الرضا(ع) میباشد.
مشاهده و خرید پازل سه بعدی کاخ دروازه ملل از اینجا ، تولید موسسه فرهنگ و تمدن
کلید واژه
کاخ دروازه ملل، کاخ انتظار، دالان انتظار، دروازه ملل ، تخت جمشید ، شیراز، فارس ، داریوش بزرگ، خشایارشاه
شما می توانید پازل سه بعدی چوبی دروازه ملل را بصورت اینترنتی از سایت فرهنگ و تمدن خریداری نمایید.
https://3dpuzzle.co/product-info/20WM150